Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

POLSKIE 100 LAT

  • Cykl dokumentalny
  • Produkcja:
    Polska
  • Rok produkcji:
    2019
  • Barwny, odcinki x ok. 25 min

Ekipa
pełna | skrócona | schowaj

POLSKA PRZEŁOMU WIEKÓW. DZIEDZICTWO ZABORÓW (1)

  • Odcinek serialu

Na początku XX wieku minęło przeszło 100 lat, gdy Polska utraciła niepodległość. Kilkakrotnie Polacy starali się walką zbrojną odrodzić Rzeczpospolitą. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku zaczęły kształtować się nowoczesne ruchy ideowe, które z czasem stały się fundamentem polskiego życia politycznego: ruch socjalistyczny, narodowy, ruch ludowy oraz chrześcijańsko - demokratyczny. Działacze tych środowisk wywodzili się z młodej inteligencji polskiej i nie zgadzali się na postawę bierności wobec zaborców. W działaniach wielu Polaków dominowała idea pracy organicznej, której celem był rozwój gospodarczy i likwidacja zacofania cywilizacyjnego. Jej zwolennicy byli zdecydowani trwać przy polskości, ale rezygnowali z walki o suwerenność.
Co wniosły ziemie zaborcze i ich mieszkańcy w historię odrodzonej II Rzeczypospolitej? Jakie wniosły wartości, jakie sukcesy, porażki i troski, jakie poczucie świadomości lokalnej, państwowej, narodowej? Odrodzona w latach 1918 - 1921 Rzeczpospolita składała się z ziem należących wcześniej do czterech państw: Rosji, Niemiec (Prus), Austrii oraz Węgier. Kulturowe i cywilizacyjne zróżnicowanie bardzo silnie rzutowało na dzieje Polski i jej mieszkańców w II Rzeczypospolitej. Miało też wpływ na historię w okresie PRL - u, a także na współczesne dzieje Polski. Dziedzictwo, co oczywiste, ulegało ewolucyjnym zmianom w tempie niespiesznym, stanowiąc stały punkt odniesienia dla naszego losu w przeszłości i dla nas dzisiaj, po 100 latach. [TVP]

SPRAWA POLSKA W I WOJNIE ŚWIATOWEJ (2)

  • Odcinek serialu

W początkowym etapie I wojny światowej sojusznicy Rosji: Francja i Anglia, uznawali problem Polski za wewnętrzną sprawę monarchii Romanowów i starannie unikali czegokolwiek, co mogłoby osłabić zaangażowanie Rosji w wojnę. Roman Dmowski, przywódca Narodowej Demokracji miał nadzieję, że ciężko doświadczana przez wojnę Rosja zrozumie potrzebę współdziałania z Polakami. Zawiódł się jednak. Diametralnie inną drogą podążył Józef Piłsudski, który głównego wroga Polski upatrywał w Rosji.
Jego zdaniem wybuch wojny stworzył niepowtarzalną szansę wywołania, z poparciem Austrii i Niemiec, antyrosyjskiego powstania. Jednak ludność nie poparła Piłsudskiego, do kadrowych kompanii nie napłynęli oczekiwani ochotnicy. Piłsudski odmówił werbunku, bez jasnej deklaracji, niepodległości Polski. Austriacy usunęli więc Piłsudskiego z Legionów. Werbunek powierzyli Władysławowi Sikorskiemu, który gotów był tworzyć armię bez dodatkowych warunków. Doprowadziło to do ostrego konfliktu pomiędzy Piłsudskim i Sikorskim. W tym czasie Roman Dmowski wyrósł na niekwestionowanego przywódcę polskiego na Zachodzie.
Piłsudski został przez Niemców aresztowany i internowany w Magdeburgu. Z sojusznika Austrii i Niemiec stał się jednego dnia ich ofiarą. Werdykt historii wskazał na doskonałe uzupełnienie się roli Piłsudskiego i Dmowskiego. Dzięki polityce Narodowej Demokracji sprawa polska związana została ze zwycięską w wojnie Ententą, która uznała Polaków za jeden z narodów sprzymierzonych. Ale nie poszedł na marne także trud Piłsudskiego. Jego czyn zbrojny i determinacja, aby służył on w pierwszej kolejności Polsce, dały krajowi przesiąknięte gorącym patriotyzmem kadry wojskowe, będące na wagę złota w momencie odradzania się Polski. Przytłaczająca większość Polaków walczyła i ginęła na wojnie w imię obcej sprawy. Szacuje się, że w latach 1914 - 1918 zaborcy zmobilizowali ponad 3 miliony Polaków, z których w armii austriackiej poległo 220 tysięcy, w niemieckiej 110 tysięcy, a w rosyjskiej 55 tysięcy.
W słynnym programie pokojowym z 8 stycznia 1918 roku prezydent USA Woodrow Wilson, napisał, że winno odrodzić się niepodległe państwo polskie, mające wolny i bezpieczny dostęp do morza. [TVP]

11 LISTOPADA 1918 ROKU (3)

  • Odcinek serialu

11 listopada 1918 roku. Bywają w życiu narodów chwile przełomowe, kiedy dni liczą się za miesiące, a miesiące za lata. Taki właśnie moment przeżyła Polska w listopadzie 1918 roku. Na ziemiach Polski doszło do załamania się okupacji niemieckiej austriackiej, co Polacy wykorzystali, przywracając własne rządy po 123 latach obcego panowania. Zwycięstwo, które symbolizuje dzień 11 listopada, miało także swój ogromny wymiar moralny. Po wiekowej niewoli, po klęskach kolejnych powstań narodowych kościuszkowskiego, listopadowego, styczniowego, po niepowodzeniach zrywów z lat 1846 i 1848 nadszedł wreszcie oczekiwany i wypatrywany przez pokolenia moment zwycięstwa. Zakończył długi okres obcej dominacji i prześladowań Polaków. Staliśmy się wreszcie panami na własnej ziemi. W listopadzie 1918 roku zaszły wypadki wyjątkowe, kiedy to na ulicach miast i w opłotkach wsi bezbronna niemal młodzież rzucała się na Niemców i wydzierała im karabiny. Działania zorganizowanych grup peowiaków, straży obywatelskich, milicjantów miejskich, harcerzy, sokołów wspierała cała ludność, przyczyniając się niejednokrotnie samą swą postawą i obecnością do obezwładnienia okupantów. Józef Piłsudski w tych decydujących dniach obrał trafny kurs na wykorzystanie czynników rewolucyjnych w wojsku niemieckim, na porozumienie z Radami Żołnierskimi w sprawie ewakuacji. I porozumienie takie zdołał zrealizować z wielką korzyścią dla odradzającego się państwa. Zwycięstwo okupione zostało jednak stratami. [TVP]

WALKA O GRANICE 1918 - 1921 (4)

  • Odcinek serialu

Po 123 latach odzyskania niepodległości Polacy nadal walczą. Teraz o granice, których kształt zależy od sytuacji międzynarodowej oraz decyzji zwycięskich w I wojnie światowej mocarstw. Wprawdzie pewne decyzje zapadły w 1919 r. na konferencji pokojowej w Wersalu, jednak mapa II Rzeczypospolitej nie powstałaby, gdyby nie plebiscyty i bitwy toczące się na wielu frontach. Nasze granice ukształtowały się dopiero po zawarciu traktatu ryskiego z bolszewicką Rosją i zakończeniu plebiscytów na Warmii i Mazurach.
Dzięki trzem powstaniom śląskim i plebiscytowi (przegranemu) Polska otrzymała część Śląska, ale ze znaczną większością znajdującego się tam przemysłu. Gdańsk otrzymał status Wolnego Miasta pod zarządem Ligi Narodów, a Polska dostęp do morza. Istniały dwa pomysły relacji ze wschodnimi sąsiadami. Piłsudski myślał o reaktywowaniu Polski Jagiellonów, z unią z Litwą, Białorusią i Ukrainą. Dmowski myślał o inkorporacji terenów z przewagą żywiołu polskiego. Obie koncepcje miały jednak liczne słabe strony. Piłsudski przecenił chęć współpracy Litwinów, Ukraińców i Białorusinów z Polską. Litwa nie tylko zdecydowanie odrzuciła możliwość jakichkolwiek związków państwowych, ale zażądała od Polski ogromnej części terytorium. Ukraińcy chcieli wybić się na niepodległość i zdecydowanie nie zamierzali współpracować z Polską. Słabością koncepcji inkorporacyjnej, z czego Dmowski zdawał sobie sprawę, była jej sprzeczność z argumentacją zastosowaną w sprawie ziem zachodnich, w której powoływano się głównie na zamieszkiwanie ich przez większość polską. Wojna polsko - bolszewicka pogrzebała obie te koncepcje. Do obrony niepodległości przed agresją komunistyczną przystąpiło całe społeczeństwo, dając wybitne świadectwo solidarności i zapominając o antagonizmach. Bitwa pod Warszawą została uznana za osiemnastą najważniejszą bitwę decydującą o losach o świata, Polacy zatrzymali bowiem marsz bolszewików na Zachód. Traktat pokojowy między sowiecką Rosją i Polską pomijał prawo Białorusinów i Ukraińców do suwerenności, dlatego ich elity narodowe uznały jego postanowienia za równoznaczne z rozbiorem między Polskę a Rosję bolszewicką. Istnienie niepodległej Polski było nie do przyjęcia dla bolszewików. Niemożliwy do rozwiązania był również spór o Wilno, które Litwa uważała za swoją stolicę, a mieszkańców Wileńszczyzny uznała za wynarodowionych Litwinów. Racje każdej ze stron były więc nie do pogodzenia, a polityka zagraniczna Polski od początku stanęła przed nierozwiązywalnymi dylematami. [TVP]

SPORY O KSZTAŁT USTROJU II RP 1918-1921 (5)

  • Odcinek serialu

Jednym z elementów życia społecznego, których nie trzeba było budować w Polsce od podstaw, stanowił system partyjny. Na stosunki między poszczególnymi partiami wpływały nie tylko różnice ideowe i programowe, ale również odmienna ocena działalności na rzecz niepodległości Polski w czasie I wojny światowej. Odrębną pozycję zajmowali komuniści, którzy zwalczali demokrację i dążyli do wprowadzenia w Polsce systemu rządów totalitarnych na wzór bolszewicki.
Jedną z najistotniejszych prac pierwszego Sejmu Rzeczypospolitej było uchwalenie jednogłośnie 17 marca 1921 roku Konstytucji, nazwanej później marcową. Konstytucja mówiła o Polsce jako państwie demokratycznym, w którym wprowadzono trójpodział władz. Władzę wykonawczą sprawował prezydent i rząd; władzę ustawodawczą parlament złożony z dwóch izb: Sejmu i Senatu, wybieranych co pięć lat według ordynacji pięcioprzymiotnikowej; władzę sądowniczą - niezawisłe sądy. W konstytucji zawarto obszerny katalog praw i wolności obywatelskich, między innymi wolności słowa, zgromadzeń i stowarzyszeń, gwarantowanych niezależnie od płci, pochodzenia społecznego, wyznania i narodowości, a także prawa socjalne pracowników. Prezydent, wybierany na siedmioletnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe, czyli połączone izby parlamentu, miał bardzo ograniczone kompetencje.
Jesienią 1922 roku odbyły się wybory do I kadencji Sejmu i Senatu. Do pierwszego zadania Zgromadzenia Narodowego należał wybór prezydenta. Został nim Gabriel Narutowicz. Józef Piłsudski nie kandydował. Prawica narodowa i centrum rozpętały agresywną kampanię przeciw Narutowiczowi, który tydzień później został zamordowany. Kolejnym prezydentem został wybrany Stanisław Wojciechowski. On także nie dokończył swojej 7 - letniej kadencji i w czasie przewrotu majowego w 1926 roku podał się do dymisji.
Utworzenie rządów opartych na stabilnej większości, przy rozdrobnieniu Sejmu, okazało się niemożliwe. Regułą stały się różne formy gabinetów mniejszościowych bądź pozaparlamentarnych, popieranych przez często odległe od siebie kluby polityczne. W rezultacie prestiż parlamentu, początkowo bardzo wysoki, szybko zaczął maleć. Rosła natomiast irytacja opinii publicznej, która postrzegała te rozgrywki jako stratę czasu, zajęcie jałowe, niepozwalające na konstruktywną pracę. [TVP]

SPOŁECZEŃSTWO II RZECZPOSPOLITEJ (6)

  • Odcinek serialu

Polska Rzeczpospolita była państwem odbudowywanym po stu dwudziestu trzech latach nieistnienia. Było to niewątpliwie nowe państwo, które miało nowe granice i społeczeństwo ukształtowane w trzech zaborach. Każdy z nich miał inny system prawny, gospodarczy, a także inne doświadczenia historyczne, inny system wartości, inną mentalność. Polska liczyła w 1921 roku ponad 27 milionów mieszkańców, co stawiało nas na szóstym miejscu w Europie. Mniejszości narodowe stanowiły jedną trzecią ludności. Polska była krajem rolniczym. Ziemiaństwo traciło dominującą pozycję w kulturze narodowej, choć jego styl życia zachował ogromną siłę przyciągania. Poza przemysłem, który dopiero się rozwijał, najwięcej robotników zatrudnionych było w rzemiośle. Inteligencja była grupą, która przewodziła w walce o niepodległość, a w niepodległym państwie otworzyły się przed nią nowe drogi awansu. Władze państwowe uznawały szczególną rolę Kościoła katolickiego. [TVP]

PRZEWRÓT MAJOWY 1926 (7)

  • Odcinek serialu

Od odzyskania niepodległości rządy w Polsce zmieniały się kilkanaście razy. Na początku maja 1926 roku upadł rząd Aleksandra Skrzyńskiego. Podjęto dziewięć nieudanych prób utworzenia kolejnego gabinetu. Państwu zagrażał paraliż. Duża część społeczeństwa i korpusu oficerskiego zrażona kłótniami partii politycznych, które paraliżowały pracę rządu i parlamentu, oczekiwała od Józefa Piłsudskiego wzięcia odpowiedzialności za Polskę i uchronienia jej od skompromitowanych rządów tzw. sejmokracji. Walki rozpoczęły się wieczorem 12 maja. Kilkadziesiąt godzin później w Warszawie rząd i prezydent Stanisław Wojciechowski podali się do dymisji.
W historii całego międzywojennego dwudziestolecia niewiele jest równie kontrowersyjnych wydarzeń, jak przewrót Józefa Piłsudskiego, który do historii przejdzie pod mianem przewrotu majowego. [TVP]

RZĄDY POMAJOWE (8)

  • Odcinek serialu

Dojście do władzy ludzi blisko związanych z Józefem Piłsudskim, z założenia ideowych i bezwzględnie uczciwych, miało prowadzić do uzdrowienia stosunków w państwie. Od owego uzdrowienia - z łaciny "sanatio" - rządy po przewrocie majowym nazwano rządami sanacji. Po śmierci Józefa Piłsudskiego nastąpiło systematyczne odsuwanie od władzy jego najbliższych współpracowników. Kryzys gospodarczy, rozdarcie polityczne, coraz bardziej bezwzględna walka z opozycją spowodowały, że Polska stopniowo przestawała być państwem demokratycznym, stając się państwem autorytarnym. Gwałtowne pogorszenie się sytuacji międzynarodowej nie zakończyło sporów i nie poprawiło sytuacji wewnętrznej. Przywidujący nadchodzącą katastrofę, odsunięty od władzy i załamany faktem sprzeniewierzenia się ideom marszałka Piłsudskiego, jego najbliższy współpracownik i przywódca obozu sanacyjnego Walery Sławek w kwietniu 1939 roku popełnił samobójstwo. Za klęskę we wrześniu 1939 roku społeczeństwo winiło rządy tych, którym w znacznej mierze zawierzyło w maju 1926 roku. [TVP]

GOSPODARKA II RZECZYPOSPOLITEJ (9)

  • Odcinek serialu

Polska utraciła podczas pierwszej wojny światowej około 30 procent majątku narodowego. Po odzyskaniu niepodległości trzeba było przeprowadzić unifikację nie tylko gospodarczą, ale również prawa, administracji, oświaty, systemu podatkowego, miar i wag. Między ośrodkami przemysłowymi i największymi miastami Polski brakowało połączeń komunikacyjnych. Problem stanowiły również różnice gospodarcze występujące między poszczególnymi częściami kraju. Jednym z najpilniejszych zadań władz skarbowych Rzeczypospolitej była unifikacja walutowa. Markę zastąpił złoty polski emitowany przez Bank Polski. Wielkim osiągnięciem było wybudowanie portu morskiego w Gdyni oraz magistrali kolejowej łączącą Gdynię z Górnym Śląskiem. W latach trzydziestych rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego. [TVP]

NAUKA I KULTURA W II RZECZYPOSPOLITEJ (10)

  • Odcinek serialu

Po odzyskaniu niepodległości w Polsce było 33 procent analfabetów. Państwo konsekwentnie realizowało obowiązek bezpłatnego powszechnego nauczania, który w latach trzydziestych objął ponad 90 procent dzieci. Na początku lat 20. było 17 szkół wyższych, a pod koniec lat 30. już 32 szkoły wyższe, kształcące 50 tysięcy studentów. Powstanie suwerennego państwa wpłynęło pozytywnie na rozwój życia kulturalnego oraz na jego demokratyzację i upowszechnienie. Sprzyjał temu rozwój czytelnictwa książek i różnego rodzaju periodyków oraz gazet codziennych. Odzyskanie niepodległości zbiegło się z rozwojem nowych form życia literackiego i artystycznego. [TVP]

2024.03.01 04:40:32
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.