SPRAWIEDLIWI

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1996
• Barwny, 50 min

Filmowa opowieść o Polakach, którzy w okresie okupacji niemieckiej ratowali Żydów, i o Żydach, którzy dzięki tej pomocy ocaleli. Hana Distel żyje w Izraelu. Miała 9 lat, kiedy uciekła z getta w Kozienicach. Uratowała ją Józefa Bratos z Trzebienia, przechowując przez dwa lata w swojej wiejskiej chałupie. Prawnik Alfred Górny, przed wojną żołnierz Wojska Polskiego, uniknął eksterminacji dzięki pomocy Zofii i Jana Krokowskich. Wigdor Maldelbaum stracił w warszawskim getcie dwie córki, sam przetrwał ukryty pod ziemią, w stajni, w gospodarstwie rodziny Wiejaków w Końskowoli. Maria Kasjano mieszkała przy ul. Próżnej 14 w Warszawie; udało się jej ocalić troje Żydów i zorganizować w piwnicy punkt przerzutowy z getta. Na terenie getta zaś działał ks. Władysław Głowacki, który od kardynała Wyszyńskiego otrzymał misję utrzymania tam polskiego kościoła. Na plebanię księdza Żydzi zgłaszali się po nielegalne metryki chrztu i świadectwa ślubu, które umożliwiały przetrwanie zagłady. Zofia Dygdała z Lublina przypadkowo znalazła na ulicy dokumenty. Uratowały one życie absolwentowi Politechniki Lwowskiej Władysławowi Jachowi, który po wojnie z wyboru pozostał w Polsce pod tym przybranym nazwiskiem. Jacek Kuper miał osiem lat, gdy uciekł z getta. Przechowała go rodzina Łucji Ciechomskiej-Gogułki w swoim gospodarstwie w Majdanie Zachorodyńskim, co uratowany opisał w książce "Dziecko Holocaustu". Sabina Winter wraz z bratem i rodzicami ukrywała się w piwnicy wiejskiego domu w okolicach Lwowa, w którym stacjonowali żołnierze Wehrmachtu, co opisał Michał Siera, autor wielu artykułów prasowych o wojennych losach Polaków i Żydów. Warszawski krawiec Stefan Dorociński uratował swego przyjaciela, żydowskiego krawca Henryka Ackermana. W filmie wspomnienia i relacje tych ludzi przeplatają się, uzupełniają i potwierdzają. Autorka dokumentu włącza w nie archiwalne zdjęcia z gett i miejsc kaźni, przypomina niemieckie zarządzenia i najważniejsze wydarzenia decydujące o losie polskich Żydów. Odwiedza też z kamerą Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, gdzie gromadzi się dokumentację służącą przyznawaniu medali "Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata". Następnie zaś prowadzi widza na Wzgórze Pamięci w Jerozolimie, pod honorową tablicę w Parku Sprawiedliwych, na której widnieją kolumny polskich nazwisk, oraz do Instytutu Yad Vashem. Samuel Krakowski z tego instytutu opowiada na koniec o wciąż powiększanej liście polskich Sprawiedliwych, którym medal często przyznaje się już pośmiertnie. Instytut rejestruje także nazwiska tych, którzy zginęli za niesienie pomocy Żydom. Na liście tej znalazło się 700 Polaków. Jest wśród nich jedenastoosobowa rodzina Kosiorów z podradomskiej wsi Ciepielów, rozstrzelana za ukrywanie jednego człowieka. Długa jest lista osób, które medalu "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata" nigdy nie dostaną, gdyż zarówno oni, jak i świadkowie ich bohaterstwa zginęli. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj