U BNIŃSKICH... PAŁAC W GUŁTOWACH

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2012
• Barwny, 22 min

Klasycystyczny pałac w Gułtowach budowany był w latach 1779-1786. Prace rozpoczął nieznany architekt, następnie przejął je Ignacy Graff , któremu pałac zawdzięcza swój ostateczny kształt z elementami późnego tzw. zimnego baroku: ryzality boczne, spiętrzenie dachu nad pseudoryzalitem środkowym. Budynek jest dwukondygnacyjny, z wysokim podjazdem i żeliwną balustradą. Na tympanonie ponad pseudoryzalitem środkowym widnieje herb Bnińskich: Łodzia z panopilami. Pałac ten na okolony parkiem krajobrazowym o pow. 7,3 ha A. Bniński otrzymał na swój ślub z Marią Skórzewską w 1914 roku. Karta biograficzna hrabiego Adolfa Rafała Jana Bnińskiego, pseudonim konspiracyjny Białoń (urodzonego - przypomnijmy - 21 sierpnia 1884 roku w Kosowie koło Gostynia; podczas gdy datę zgonu z powodu tragicznych, niedookreślonych wydarzeń wojennych podaje się jako - lipiec 1942 roku ) - jest niezmiernie bogata: Ziemianin, organizator kółek rolniczych w Wielkopolsce, działacz monarchistyczny i konserwatywny; w latach 1923-1928 wojewoda poznański, współzałożyciel przedwojennego Stronnictwa Zachowawczego, wyrażającego interesy ziemiaństwa; senator IV kadencji w II RP, dwukrotny kandydat na prezydenta. 12 grudnia 1918 roku Adolfa Bnińskiego mianowano komisarzem Łodzi i okolicznych powiatów, do 1928 wojewoda poznański. W latach 1940-1941Główny Delegat Rządu RP na ziemie wcielone do III Rzeszy. 26 lipca 1941 roku Niemcy aresztowali Adama Bnińskiego z powodu odmowy podpisania manifestu do narodu polskiego w sprawie podjęcia z nimi akcji antyradzieckiej. Został uwięziony w Forcie VII w Poznaniu i poddany wyszukanym torturom. Władze Polskiego Państwa Podziemnego wystosowały wprawdzie apel do rządu brytyjskiego, aby uprosił państwa neutralne o interwencję na rzecz Adolfa Bnińskiego w Berlinie, jednak nie odniósł on skutku. W nocy z 7 na 8 lipca 1942 roku wywieziono go z poznańskiej Cytadeli, a 10 października tego roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych III Rzeszy w Berlinie zatwierdziło skazanie Bnińskiego na śmierć. Egzekucji dokonano prawdopodobnie w lasach pod Stęszewem koło Poznania, jakkolwiek przekazywana jest też wersja, iż został wrzucony do klatki z lwami... Po wojnie dobra Bnińskich w Gułtowach podzieliły los wielu innych polskich majątków. Przejęte zostały przez państwo. Te przypadły miejscowym PGRom, które na szczęście nie zaniedbały obiektu. Prace konserwatorsko - restauracyjne w pałacu przeprowadzono w latach tu w latach 1968-1974...
W listopadzie 1995 roku pośmiertnie przyznano Adolfowi hrabiemu Bnińskiemu Order Orła Białego, eksponowany teraz wraz z innymi dokumentami w Izbie Pamięci w pałacu w Gułtowach. Z inicjatywy zamieszkałej w USA Marii Jadwigi Bnińskiej-Harrison - córki właściciela Gułtów i jedynej ich spadkobierczyni w 1995 roku (na kilka miesięcy przed śmiercią M.J.Bnińskiej) Skarb Państwa przekazał pałac w raz z otoczeniem Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z przeznaczeniem na Dom Pracy Twórczej UAM. Prace remontowe przerwał w 2009 roku tragiczny pożar. Powrócono do nich. We wrześniu 2011 roku uroczyście otwarto wyjątkowo starannie i pięknie odrestaurowany pałac (w 2010 nominowany do nagrody MKiDN na najwspanialej wyremontowany obiekt).

Narratorzy filmu: historyk sztuki - prof. Jan Skuratowicz, regionalista - Kazimierz Matysek, ks. Edward Jaworski, rektor UAM w latach 1990-1996 - prof. Jerzy Fedorowski, prorektor UAM - prof. Krzysztof Krasowski, z-ca Kanclerza UAM - Marek Sobczak, rektor UAM - prof. Bronisław Marciniak.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj