MISTRZ

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1997
• Premiera:
  1997. 04. 28
• 74 min

Akcja sztuki Krzysztofa Rutkowskiego toczy się w Paryżu w latach czterdziestych XIX wieku w środowisku polskiej emigracji. Zgodnie z zamierzeniem autora, fikcja miesza się tu z rzeczywistością, a "prezentowanych wydarzeń nie wolno traktować jako prawdy historycznej". Treścią "Mistrza" jest fragment biografii Adama Mickiewicza, a konkretnie związek poety z kołem Andrzeja Towiańskiego i ponętną szansonistką Ksawerą Deybel. W dramacie Rutkowskiego twórca "Dziadów" pojawia się wszakże tylko w tle. Na plan pierwszy wysuwa się zaś intryga francuskich władz, uosabianych przez prefekta Heberta, zmierzająca do skompromitowania zarówno Towiańskiego, jak i Mickiewicza. W oczach nadsekwańskich rojalistów działalność obu Polaków ma charakter rewolucyjno-wywrotowy i godzi w spokój społeczny. Trzeba więc zamknąć im usta. Więcej - pozbawić ich autorytetu i dotychczasowego znaczenia. Prefekt Hebert przy pomocy polskiego konfidenta Ibusia Ostrowskiego postanawia użyć do tego celu Ksawery Deybel - atrakcyjnej szansonistki, która niedawno przyjechała na występy do Paryża. Pieśniarce udaje się przeniknąć do koła Towiańskiego. Wykorzystując swą urodę i udając wielkie zaangażowanie w "sprawę" zyskuje coraz większy wpływ na prominentnych członków sekty. Niebawem z niezwykłą przebiegłością zaczyna wykorzystywać go do własnych celów. Sztuka Rutkowskiego, korzystając ze sztafażu i frazeologii romantycznej dotyka problemu jak najodleglejszego od mistycznych uniesień i farysowskich porywów ducha. Jej głównym tematem jest bowiem mechanizm prowokacji politycznej. Tytułowym "Mistrzem" staje się więc nie tyle Mickiewicz czy Towiański, ale Hebert - prefekt paryskiej policji. On jest tym, który "pociąga za sznurki". Stosując zdecydowanie przyziemne metody finezyjnie i z ukrycia manipuluje nie tylko luminarzami polskiej emigracji, lecz także donosicielem Ibusiem i skądinąd sprytną i bystrą panią Deybel. W takim ujęciu elity naszego wychodźstwa "polistopadowego" ulegają demitologizacji. Rutkowski portretuje je jako grupę ludzi zagubionych, trawionych rozpaczliwą nieraz nostalgią za wolną ojczyzną (Goszczyński); owładniętych przez mętne, megalomańskie złudzenia, borykających się z materialną nędzą. Atutem spektaklu jest dobre aktorstwo i próba "odświeżenia" duchowo - politycznego klimatu romantyzmu. Ten ostatni bowiem zdaje się powoli odchodzić w zapomnienie, a to wskutek często niefortunnej "obróbki" szkolnej, a to w wyniku zmian mentalności goniących za pieniądzem współczesnych Polaków. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj