HERNANI

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1995
• 80 min

Inscenizacja rzadko obecnie grywanego dramatu Victora Hugo (1802-85), niegdyś sztandarowej pozycji francuskiego i europejskiego romantyzmu. Pierwsze przedstawienia "Hernaniego" w Komedii Francuskiej stały się przełomowym momentem w dziejach nie tylko tej sceny. Były zwycięstwem romantyków nad tradycjonalistami, którzy pragnęli zniszczyć sztukę łamiącą wszelkie konwencje dramatyczne, w tym powszechnie obowiązującą zasadę "trzech jedności" - jedności akcji (fabuła o jednym wątku, rozwijającym się w kierunku rozwiązania głównego konfliktu), czasu (czas fabularny zgodny z czasem trwania spektaklu, a przynajmniej mieszczący się w granicach jednej doby) i miejsca (akcja rozgrywająca się w tym samym miejscu).
Na premierze "Hernaniego", pełnej awantur i gwizdów, tłumy zwolenników Victora Hugo pod wodzą Teofila Gautiera nie dopuściły do zerwania spektaklu, a swoim entuzjazmem zapewniły sztuce pełny triumf. "W dniu premiery 25 lutego 1830 roku - pisał André Maurois - Hugo przyszedł na osiem godzin przed rozpoczęciem przedstawienia, aby w sali nie oświetlonej jeszcze mieć nadzór nad wiernymi, którzy przybywali. Pisarze, malarze, rzeźbiarze, tworzący żelazną gwardię, poutykani we wszystkich kątach, gdzie mógł ukryć się ktoś, kto chciałby gwizdać, pragnęli być obrońcami wolnej sztuki. Była to piękna epoka, kiedy rojaliści i liberałowie, romantycy i klasycy ścierali się w teatrze, zanim zaczęli się bić na barykadach". Na barykady wyruszyli pięć miesięcy później, gdy w Paryżu wybuchła rewolucja lipcowa. Sztuka negująca świętość władzy królewskiej trafiała zatem w nastroje społeczne, a skandal wokół "Hernaniego" miał także podtekst polityczny.
W inscenizacji Rolanda Rowińskiego, akcentującej bardziej romantyczną niż historyczną stronę dramatu poetyckiego Hugo, na pierwszy plan wysuwa się konflikt między gorącymi uczuciami i namiętnościami, które nie mogą się spełnić, a powinnościami wobec ojczyzny, racji stanu i nadrzędnego pojęcia honoru. Zima 1519 roku. W surowych murach zamku, którego panem jest Don Rui Gomez de Silva, jego bratanica Donia Sol sposobi się na przyjęcie ukochanego. Hernani, herszt grasujących w okolicy bandytów, czyni swej wybrance wyrzuty, że zgodziła się poślubić starego stryja. Namiętnym wyznaniom kochanków przysłuchuje się z ukrycia Don Carlos, młody król Hiszpanii, który także pała uczuciem do pięknej dziewczyny. Gdy rywale krzyżują szpady, zjawia się pan domu z wiadomością, że umarł cesarz. Don Carlos, jeden z pretendentów do cesarskiej korony, pragnie się o nią ubiegać. Nie zamierza jednak rezygnować ze zdobycia dziewczyny. Udaje mu się podstępem pokrzyżować plany jej ucieczki z banitą, lecz wierna ukochanemu Donia Sol odtrąca króla ("za wiele na kochankę, za mało na żonę"). Wkrótce nadchodzą wieści o rozgromieniu bandy Hernaniego. Don Rui Gomez de Silva coraz goręcej nalega na przyspieszenie ślubu, Donia Sol na strój panny młodej przywdziewa szatę żałobną. Nagle pojawia się zakapturzony pielgrzym, prosząc o gościnę. Odwieczne prawo nakazuje przyjąć mile gościa, kimkolwiek jest. "Nawet bym szatana przyjął w imię Boga" - mówi stary grand hiszpański, a honor każe mu dotrzymać słowa nawet wówczas, gdy król domaga się wydania Hernaniego, grożąc księciu więzieniem. Donia Sol dobrowolnie podąża z Don Carlosem jako zakładniczka. Jej stryj i ukochany jednoczą siły w walce z rywalem, Don Rui Gomez stawia wszakże jeden warunek - ponieważ życie banity należy do niego, Hernani sam zada sobie śmierć, gdy książę zadmie w złoty róg. Młodzieniec od dawna dyszący chęcią zemsty i złamany nieszczęściem starzec przyłączają się do spisku na życie króla. Don Carlos odkrywa zamiary sprzysiężonych, rozkazuje aresztować wszystkich książąt, hrabiów i baronów. Hernani wyjawia wówczas swą prawdziwą tożsamość. To książę Jan Aragoński, syn poległego w walkach pana Segorby i Cardony. Don Carlos, teraz już cesarz Karol V, z wyżyn swego majestatu przebacza spiskowcom i oddaje Donię Sol młodemu księciu. W noc poślubną, gdy małżonkowie rozkoszują się romantycznym nastrojem chwili, do ich komnaty dobiega głos rogu. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj