PODRÓŻ DO MIEJSCA URODZENIA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2001
• Gatunek:
  Film o sztuce, Film biograficzny
• Barwny, 47 min

"Zaliczyłbym Tadeusza - mówi Wiesław Myśliwski - do nielicznego w polskiej literaturze nurtu słowiarzy. To nie jest moje pojęcie, tego pojęcia użył kiedyś Julian Przyboś. Dla Przybosia słowiarz, to ktoś najważniejszy w hierarchii literackiej. I właśnie Tadeusz był słowiarzem, a język - materią jego twórczości. Nie tylko środkiem wyrazu, sposobem ekspresji artystycznej, ale materią poetycką. W jego języku wszystko nabierało od razu wielkiej skali wyobrażeniowej. Mógł pisać o polu, o sośnie, o strumyku, lecz język kreował to wszystko w jakieś figury, symbole, metafory, odniesienia. Dotknął byle czego - i tryskało słowo..." Tadeusz Nowak, poeta i prozaik, jeden z najczęściej wydawanych i najchętniej czytanych w latach siedemdziesiątych twórców tak zwanego nurtu wiejskiego, dziś nieco zapomniany, urodził się w 1930 roku w Sikorzycach koło Dąbrowy Tarnowskiej. Zadebiutował tuż przed maturą, jako osiemnastolatek, w związanym z ruchem ludowym pismem "Wici", a następnie, już jako student Uniwersytetu Jagiellońskiego, w "Twórczości". To nie był czas sprzyjający liryce. Poeci mieli budować socjalizm, sławić partię i walczyć z imperializmem. Socrealistyczne produkcje, między innymi własny tomik "Uczę się mówić", w którym "okrutne głupstwa plótł", Nowak miażdżąco zrecenzował w zbiorze "Prorocy już odchodzą" z 1956 roku. Przez blisko trzydzieści lat mieszkał w Krakowie. Przez długi czas - w Domu Literatów przy ulicy Krupniczej 22. Pod Wawelem powstało dwanaście tomów wierszy, sześć powieści, dwa zbiory opowiadań i zbiór gawęd poetyckich prozą, w tym tak głośne tytuły, jak poezje "Psalmy na użytek domowy" i "Ziarenko trawy", opowiadania "W puchu alleluja" oraz powieści "Takie większe wesele", "A jak królem, a jak katem będziesz" i "Diabły". W 1977 roku Tadeusz Nowak przeniósł się do Warszawy. Z tego okresu pochodzą zbiory poetyckie "Psalmy wszystkie" oraz "Pacierze i paciorki", a także powieść "Wniebogłosy". Laureat wielu nagród, w tym nagrody imienia Kościelskich, zmarł w roku 1991. Prozaik i poeta, tak silnie związany z rodzinną wsią - śródlądową wyspą otoczoną wodami Wisły, Dunajca i często wylewającego potoku Kisielina - nie wrócił już do Sikorzyc. A przecież właśnie tam rozgrywa się akcja powieści Nowaka, właśnie świat rodzinnych korzeni przywoływany jest w utworach lirycznych artysty. Dlaczego? "Tęsknimy nie za naszym dzieciństwem i naszymi wsiami, ale za wyobrażeniami dzieciństwa i wsi - wyjaśnia Wiesław Myśliwski. Lepiej, żebyśmy tam nie jechali po latach. Nie ma już ludzi, których zabraliśmy ze sobą w sercach i umysłach, nie ma sfery emocji kształtujących naszą tożsamość. Dawny świat już odszedł, uległ rozpadowi. Możemy go pielęgnować tylko w pamięci i wyobraźni. W filmowej opowieści o życiu i dziele Tadeusza Nowaka występują także bracia bohatera: Czesław i Edward, żona artysty Zofia, oraz Wisława Szymborska, Stanisław Balbus i Henryk Bereza. Wiersze poety interpretuje Jerzy Radziwiłowicz. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj