Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

TRZEBA GŁĘBOKO ODDYCHAĆ...

1962
Mira Coopman

W KL Auschwitz przebywa czeska Żydówka. Zakochany w niej kapo próbuje za wszelką cenę ocalić dziewczynę przed śmiercią w komorze gazowej.

Mira Hamermesz urodziła się w żydowskiej rodzinie w Łodzi w roku 1923. Należała zatem do pokolenia filmowców, którzy współtworzyli Polską Szkołę Filmową. Studia reżyserskie rozpoczęła jednak dopiero na początku lat 60., do tego momentu realizowała się przede wszystkim poprzez malarstwo. Wojnę przetrwała w Związku Radzieckim, skąd uciekła do Palestyny. Do Polski powróciła na studia, ale był to również powrót do przeszłości – do historii jej bliskich (jej matka zmarła w łódzkim getcie, ojciec – w KL Auschwitz) i członków żydowskiej społeczności miasta. To tematy, które powracają w jej etiudach szkolnych. We wspomnieniu opublikowanym na łamach „The Guardian” Jeremy Isaacs pisał: „Filmy, które tam nakręciła, wciąż są niezwykłe. Jeden, bez słów, pokazuje, jak stłoczona masa ofiar podejmuje udaremnioną próbę ucieczki przed plutonem egzekucyjnym. Innym jest requiem dla starego cmentarza żydowskiego w Łodzi. Czterej żałobnicy z trumną poruszają się po okolicy niczym lunatycy.” Do tematyki Zagłady Hamermesz powracała również w późniejszych swych realizacjach, między innymi w dokumentach produkowanych dla izraelskiej telewizji, których bohaterami byli Ocaleni.

Trzeba głęboko oddychać otwiera scena współczesna. Kamera w szybkich szwenkach ukazuje druty kolczaste. Ujęcia te zestawione zostają z obrazami funkcjonującego obozu – więźnia na drutach, wychudzonych ludzi na pryczach w barakach. Po zarośniętym wysoką trawą terenie obozu chodzi mężczyzna. Scenie towarzyszy monolog zza kadru: „Nie wiadomo, jak sobie radzić z myślami. Najgorsze już minęło. Birkenau. Auschwitz. Obłędne pojęcie sprawiedliwości oświęcimskiej. Podobno kobiety paliły się lepiej. Mężczyźni nadmiernie dymili. Zbyt byli żylaści. Tutaj po raz pierwszy pokochałem kogoś naprawdę. Tak strasznie nie w porę.” Bohater opisuje swą relację z Wierą, czeską Żydówką przywiezioną z Terezina, jako romans ofiary i kata. Dla Wiery Franek szuka ratunku. Kobieta nie chce jednak opuścić swej matki, której nie sposób ocalić. Kapo może więc jedynie radzić swej ukochanej, by głęboko oddychała w komorze gazowej, dzięki czemu śmierć nadejdzie szybciej. Film zamyka portretowe ujęcie Wiery. Dziewczyna powtarza: „Wstrzymać powietrze. Potem głęboko oddychać.”

Interesującą glossę do fabularnej etiudy Hamermesz stanowi zrealizowany w tym samym czasie film dokumentalny Tadeusza Jaworskiego Byłem kapo, dla którego inspiracją, podobnie jak dla Hamermesz, było opowiadanie Ryszarda Kozielewskiego. Jaworski filmuje Franka w więziennej celi, gdzie były kapo odsiaduje wyrok dożywocia za zbrodnie popełnione w obozie. Jego monolog, w którym próbuje usprawiedliwić swoje okrucieństwo młodym wiekiem, okolicznościami, zależnościami od innych funkcyjnych więźniów w obozie, strachem, zderzony zostaje z wypowiedziami ocalonych, którzy zapamiętali przede wszystkim jego bestialstwo. Miłość do czeskiej Żydówki stanowi niewielki, choć ważny dla niego samego, wycinek jego obozowego życia. Etiuda Hamermesz ukazuje ludzi w pułapce, w sytuacji granicznej. Obraz Jaworskiego dotyka granic deprawacji, odsłaniając mechanizmy narodzin zła.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.