Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

PIENIĄDZE ALBO ŻYCIE

1961
Jerzy Skolimowski

Pieniądze albo życie to jedyna etiuda Jerzego Skolimowskiego, której akcja osadzona została w Polsce czasów wojny. Dwaj mężczyźni na ulicy dopełniają jakiejś tajemniczej umowy. Jeden wręcza drugiemu pieniądze. Nagle milknie przenikliwy dźwięk ustnej harmonijki, a grający na niej człowiek gwiżdże ostrzegawczo. Rozlega się stuk oficerskich butów o bruk. Ktoś krzyczy, by nie strzelać, a mimo to słychać wystrzał. Okazuje się jednak, że dobiegł on ze strzelnicy w wesołym miasteczku. Mężczyzna, który odebrał pieniądze dopomina się o brakującą sumę. Potrzebna jest mu pełna kwota, bo od tego zależy jego życie. Jest przekonany, że banknoty ukryte zostały w glinianych kurczakach ze strzelnicy. Rozbija więc wszystkie, lecz niczego nie znajduje. Już po chwili obaj kręcą się na karuzeli. W tle słychać fałszywą grę orkiestry dętej. Bohaterowie spierają się siedząc na krążących krzesełkach. Jeden z nich grozi wezwaniem żandarmów i denuncjacją, że napraszający się o pozostałą część kwoty jest Żydem. Mężczyzna zaczyna gwałtownie zaprzeczać. W końcu przyznaje jednak, że jest Żydem. Wówczas kompan wręcza mu gotówkę i każe siebie uderzyć w twarz, by ściągnąć uwagę żandarmów. Tymczasem bohater z pieniędzmi w kieszeni spokojnie odchodzi. Słychać głośny rechot nazistów. Kamera umieszczona zostaje na gondoli karuzeli i z lotu ptaka ukazuje przestrzeń zdarzeń.

Etiuda zrealizowana została na motywach opowiadania Stanisława Dygata Pięć tysięcy złotych. Pisarz zagrał w niej jedyną rolę filmową w swym życiu. Film Skolimowskiego w niezwykle syntetycznej formie i za pomocą precyzyjnej konstrukcji opowiada o rzeczywistości okupacyjnej i panującej w niej międzyludzkich relacjach oraz o potencjalnym losie Żyda w Polsce czasów wojny. Podobnie jak w innych filmach szkolnych, reżyser sięga po konwencję surrealną i groteskową. Rzeczywistość wojenna to świat na opak, w którym nic nie jest tym, czym się wydaje być, w którym pozór może okazać się prawdą, a prawda pozorem. Nie sposób dociec, po czyjej stronie w sporze o pieniądze jest racja. Jeden z bohaterów stwierdza, że w czasie wojny każdy ma swoje potrzeby. Nieuczciwy człowiek okazuje się szlachetny. Motywacji drugiego do końca nie poznajemy.

By podkreślić absurd rzeczywistości, Skolimowski umieścił akcję etiudy w wesołym miasteczku. Wprowadził dwuznaczny motyw karuzeli. Z jednej strony jest on kojarzony z zabawą, radością. Można go uznać za element karnawalizacji. Z drugiej - stał się on w latach okupacji symbolem obojętności Polaków wobec losu Żydów, motywem powracającym wielokrotnie w polskiej literaturze i kinie. W słynnym wierszu Czesława Miłosza Campo di Fiori napisanym w Wielkanoc roku 1943 czytamy:

Czasem wiatr z domów płonących
Przynosił czarne latawce,
Łapali skrawki w powietrzu
Jadący na karuzeli.
Rozwiewał suknie dziewczynom
Ten wiatr od domów płonących,
Śmiały się tłumy wesołe
W czas pięknej warszawskiej niedzieli.
Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.