Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

PRZYCZYNEK DO TEORII JĘZYKOZNAWSTWA

1972
Filip Bajon

Bohaterką dokumentalnej etiudy Filipa Bajona jest dziewczynka, która do kamery opowiada o próbach załatwienia mieszkania dla sześcioosobowej rodziny podejmowanych przez jej rodziców. Liczne podania i wizyty w kolejnych biurach nie przynosiły rezultatu. Dopiero interwencja towarzysza Lechowskiego spowodowała, że rodzina otrzymała lokum.

Kilkuminutowy monolog dziecka montowany jest równolegle z ujęciami wnętrza domu jej rodziny. Pokazywane jest ono w bliskich planach. Widzimy odpadający tynk, popękane ściany, piec, braci dziewczynki wieszających religijne obrazki. Ujęciom tym towarzyszy muzyka. Dopiero w kulminacyjnym momencie opowieści, gdy pojawia się nadzieja na pomyślne załatwienie sprawy, obrazy zestawione zostają ze słowami dziewczynki. W siódmym fragmencie ukazującym dom po raz pierwszy widzimy całą rodzinę. Po raz pierwszy kamera wychodzi na zewnątrz. Odjazd odsłania widok drewnianego, małego i bardzo skromnego domu.

Monolog dziewczynki również podzielony został na siedem części. Słuchamy o kolejnych etapach zabiegów o mieszkanie. Dziecko opowiada ze szczegółami o wnioskach, podaniach i wezwaniach, które rozpatrywane były odmownie aż do momentu, gdy rodzice trafili do komitetu osiedlowego i towarzysza Lechowski. Po tygodniach zabiegów okazało się, że wystarczy jeden telefon do kwaterunku i wstawiennictwo Lechowski, by już następnego dnia "byli załatwieni pozytywnie". Dziecko powtarza słowa dorosłych, relacjonuje z detalami używając urzędniczej nomenklatury. Zgodnie z obowiązującą konwencją wypowiedzi do kamery zachwala dobroduszność partyjnego aparatczyka: "Towarzysz Lechowski ma zrozumienie, współczucie dla ludzi, którzy mieszkają w takich warunkach jak my. Na pewno wyobraża sobie to, jak my mieszkamy i jak się męczymy. I on nie patrzy na to, że on jest na takim stanowisku, a my mieszkamy jak nieludzie. Zwierzęta mają swój własny dom, w którym na pewno lepiej mieszkają niż my."

Monolog dziewczynki odsłania absurdy systemu, w którym urzędnicza machina mieli setki podobnych spraw, a partyjni przewodniczący różnych szczebli dysponują władzą niemal absolutną. Wszystko zależy wyłącznie od ich decyzji, od wykonanego przez nich telefonu. Autorka monografii poświęconej twórczości Filipa Bajona pisze: "Beznamiętny, tak jak i głos dziewczynki, film mówi więcej o "zniekształconym świecie", niżeli wolno było powiedzieć. Tytuł etiudy, swym intelektualnym pomysłem odnoszący się zarówno do "językoznawczej teorii" Józefa Stalina, jak i do właśnie językoznawczej analizy monologu dziewczynki, był, niezależnie od oskarżycielskiej wymowy filmu, wystarczającym powodem, by etiuda Przyczynek do teorii językoznawstwa nigdy nie była prezentowana publicznie." (E. Nurczyńska-Fidelska, Czas i przesłona. O Filipie Bajonie i jego twórczości, Kraków 2003, s. 46). Ascetyczna forma filmu oraz fakt, iż jego bohaterem jest dziecko nadaje mu charakter przekazu niezwykle silnie oddziałującego na widza. Ton głosu oraz konstrukcja wypowiedzi dziecka są niemal pozbawione emocji. Napięcie emocjonalne rodzi się ze zderzenia słów z twarzą dziewczynki oraz z obrazami jej domu. Z monologu wyłania się świat pozorów, partyjnych życzeń i niespełnionych obietnic, którymi karmieni są ludzie. Urzędnicza nomenklatura w ustach dziecka staje się filmowym znakiem dramatycznego oddalenia języka od rzeczywistości.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.