Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

SŁONECZNIKI

1953
Andrzej Brzozowski

Słoneczniki to zaledwie kilkuminutowa etiuda zrealizowana przez Andrzeja Brzozowskiego w roku 1953. Wybitny filmowiec w lapidarną opowieść ujmuje temat wojennej traumy. Z czasem stanie się on zasadniczym wątkiem jego twórczości. Powróci w znakomitych krótkometrażowych adaptacjach prozy Nałkowskiej (Przy torze kolejowym, 1963, Medaliony, 1967), w przejmujących filmach dokumentalnych jak Archeologia (1967) i będzie towarzyszył reżyserowi aż po ostatni zrealizowany film - Datowane XX wiek (2001), w którym Brzozowski pokazuje zaćmienie słońca nad dawnym obozem Auschwitz-Birkenau.

Z późniejszymi filmami reżysera Słoneczniki łączy jednak nie tylko temat, ale również odwaga w jego prezentowaniu i skłonność do poszukiwań formalnych. By zrozumieć ich znaczenie i wartość, należy pamiętać, że Słoneczniki powstały w samym środku socrealizmu (Więcej o etiudach okresu socrealizmu: J. Preizner, PRL w obiektywie studentów łódzkiej filmów w latach 1949-1960, Kraków 2007). Zgodnie z zaleceniami decydentów Brzozowski sięga więc po prozę autora wówczas aprobowanego, a po ukazaniu się jego powieści Pokolenie wręcz hołubionego przez władzę ludową - Bohdana Czeszki. W pewnej więc mierze etiuda wpisuje się w socrealistyczne wzorce, ale jednocześnie znacznie od nich odbiega. Dzieje się tak między innymi za sprawą subtelnej muzyki wybitnego kompozytora Zygmunta Mycielskiego, odległej od dominującego wówczas w kinie pompatycznego paradygmatu. Ciekawym i niezwykle rzadkim w kinie tamtych lat zabiegiem jest wprowadzenie narracji zza kadru. Gdy główny bohater trafia do zniszczonego miasta, znajduje wśród ruin zakład fryzjerski. Podczas golenia fryzjer nieustannie mówi. W pewnym jednak momencie jego głos zaczyna stanowić zaledwie tło do wybijających się na dźwiękowy plan pierwszy słów głównego bohatera: "Nie słuchałem, co mówi. Jego głos dochodził do mnie jak przez ścianę. Bez przerwy paplał, a ja myślałem, że wszystko skończone: dom, rodzina, spacery po parku - całe tamto życie. Chciałem spokoju, ciszy, chciałem być sam." Marek Hendrykowski zauważa, że "co prawda nie był to wtedy chwyt całkowicie zakazany, ale sztuka socrealizmu - zarówno literacka, jak i filmowa - dopuszczała jego zastosowanie tylko w wyjątkowych przypadkach i bardzo rzadkich sytuacjach. Gotowych zaryzykować śmiałków nie było zresztą zbyt wielu. Jego użytkownikowi bowiem zawsze groziła potencjalna sankcja ideologiczna w postaci groźnego zarzutu "psychologizowania" (vide: sztuka burżuazyjna), czy gorzej - oskarżenia o bliżej nieokreślony "formalizm"." (M. Hendrykowski, Etiudy Andrzeja Brzozowskiego, "Images" 2011, nr 17-18). Brzozowski przenosi akcję opowiadania z Warszawy do anonimowego miasta, czyniąc historię bardziej uniwersalną. Nad drzwiami zakładu fryzjerskiego, który stanowi główne miejsce zdarzeń, umieszcza napis KMB 1944, który nie tylko określa czas zdarzeń, ale wprowadza do filmu kod religijny, zakazany przez władzę i nieobecny w literackim pierwowzorze.

Króciutka i prosta historia przestaje być wyłącznie typowo socrealistyczną etiudą z happy endem, a staje się przypowieścią o odradzaniu się człowieka. Decyduje o tym zabieg niezwykle subtelny, ale bardzo znaczący. Ujęcie otwierające film, umieszczone pod tytułowymi napisami antycypuje zakończenie. W pierwszym z nich samotny bohater wspina się po schodach, które zachowały się pomiędzy niemal całkowicie zrujnowanymi budynkami. W ostatniej scenie widzimy mężczyznę, który ogląda posadzone przez małego chłopca słoneczniki. By je zobaczyć znów musiał się wspinać, tym razem na niewielkie wzniesienie na gruzowisku, znów musiał podążać ku górze. Słoneczniki niosą przede wszystkim nadzieję na przemianę człowieka, na jego uwolnienie, dla którego odbudowa kraju pozostaje tylko tłem.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.